Jak dobrać rakiety śnieżne? Poradnik turystyki zimowej

Zaczynasz przygodę z turystyką zimową i zastanawiasz się, jak wybrać rakiety śnieżne? Ten poradnik jest dla Ciebie!

Nic nas dawno tak pozytywnie nie zaskoczyło, jak rakiety śnieżne. Trafiliśmy na nie parę lat temu, właściwie przypadkiem, bo mieliśmy właśnie spróbować swoich sił na nartach biegowych, ale pogoda sprawiła psikusa i napadało pół metra świeżego śniegu skutecznie zasypując przygotowane trasy biegowe. Mili Państwo ze schroniska Pasterka w Górach Stołowych (przy okazji serdecznie pozdrawiamy) widząc nasze strapione miny polecili nam wędrówki na rakietach śnieżnych. I był to strzał w dziesiątkę!

>>> Sprawdź naszą ofertę rakiet śnieżnych <<<

Wędrówka na rakietach okazała się być jednym z najprzyjemniejszych sposobów naszej zimowej aktywności. Będąc zwolennikami pieszych górskich wypraw od wiosny do jesieni, zimą jednak stawaliśmy często przed niemożliwym. Świeży opad śniegu, czy choćby nie przetarte trasy skutecznie uniemożliwiały zimowe wędrówki. Teraz na rakietach śnieżnych świeży śnieg nawet przy grubej pokrywie, nie jest żadną przeszkodą w trekkingu. Więcej, rakiety umożliwiają chodzenie po szlaku, jak i poza nim, oczywiście z zachowaniem zasad ochrony przyrody :) Umożliwiają przejście w głębokim śniegu bez większego wysiłku. Rakiety przez swój kształt rozkładają ciężar na większą powierzchnię i zapobiegają zapadaniu się w puchu. Im cięższa osoba i im bardziej sypki, luźny śnieg, tym większa powinna być powierzchnia rakiet. Wędrówka na rakietach jest łatwa i nie wymaga znacznych wydatków.

Jakie są zalety rakiet śnieżnych?

1) Wędrówki na rakietach śnieżnych są świetną zimową kontynuacją dla pasjonatów letnich wędrówek

2) W odróżnieniu od nart zjazdowych, czy skitourowych wraz z całym ekwipunkiem, rakiety śnieżne są kilkukrotnie tańszym zimowym sprzętem

3) W odróżnieniu od narciarstwa zjazdowego i skitourowego, które wymagają dużych umiejętności i długiego przygotowania pod okiem instruktorów, wędrówki na rakietach śnieżnych nie wymagają nauki i jest się na nie gotowym od pierwszej chwili

4) W odróżnieniu od nart biegowych, które wymagają poruszania się tylko w torach na przygotowanych i zadbanych trasach biegowych wędrówki na rakietach śnieżnych to wolność wyboru drogi i uniezależnienie od warunków śniegowych

5) W odróżnieniu od narciarstwa zjazdowego i skitourowego rakiety śnieżne nie wymagają żadnych gór, bo wędrówki na rakietach można realizować w dowolnym miejscu, byle by był śnieg

Trochę historii.... Rakiety śnieżne, których zadaniem jest niezapadanie się w śniegu, to stosunkowo prosty sprzęt i w związku z tym ich podstawowy kształt nie za bardzo zmieniał się na przestrzeni czasów. Niegdyś stanowiły podstawowy ekwipunek Indian, później amerykańskich traperów, generalnie wszystkich tych, których przetrwanie zależało od możliwości sprawnego poruszania się po głęboko ośnieżonym terenie. Jako ciekawostkę można podać, że Eskimosi stosowali rakiety bądź o trójkątnej konstrukcji, bądź niemal okrągłe. Natomiast plemiona Cree w trakcie polowań używały rakiet bardziej wąskich, za to długich nawet do 180 cm. Tradycyjne rakiety były najczęściej wykonane z jednego kawałka twardego drewna, wygiętego niemal w okrąg. Przestrzeń pomiędzy drewnianą ramą była wypełniona skórą i rzemieniami. Radykalna zmiana nastąpiła w 1950 roku, gdy firma Tubbs wyprodukowała rakiety w kształcie łapy niedźwiedzia, które szybko zdominowały rynek i były najbardziej popularne w tamtych czasach. Znane nam dzisiaj rakiety śnieżne pochodzą z 1972 roku, gdy zaczęto używać do ich wykonania rurek aluminiowych, a skórzane rzemyki zastąpiono plastykowymi. Duży postęp zawdzięczamy firmie Sherpa, która udoskonaliła także sposób wiązania rakiet i jako pierwsza wypuściła na rynek rakiety, których rama wykonana była z odlewu z tworzyw sztucznych, co zapewniało z jednej strony obniżenie wagi, a z drugiej zwiększenie wytrzymałości. I tak doszliśmy do teraźniejszości.

Jakie rakiety śnieżne mamy do wyboru?

Co proponuje nam dzisiejszy rynek? Generalnie rakiety dzielimy na trzy podstawowe kategorie (pomijamy rakiety do biegania):

1) Rakiety na łatwy teren adresowane dla początkujących użytkowników, o najprostszej konstrukcji, z łatwymi w obsłudze wiązaniami, przeznaczone na teren płaski, ewentualnie falisty.

2) Rakiety śnieżne na urozmaicony teren skierowane do większości turystów, o dość już rozbudowane konstrukcji i funkcjonalności, często wyposażone w stalowe kolce, ruchomą podpiętkę, solidniejsze wiązanie do butów, przeznaczone do wędrówek po górach, wędrówek poza szlakami i z plecakiem, ale z omijaniem terenu wysokogórskiego i miejsc pokrytych lodem.

3) Rakiety górskie skierowane już do obeznanym z trudnym lodowym i skalistym terenem alpinistów, wyposażone w ostre raki, także hamujące poprzecznie, o zaawansowanej konstrukcji, odpowiednie na strome, zalodzone zbocza.

W naszym zainteresowaniu będą rakiety z drugiej (ewentualnie pierwszej) kategorii, bo zakładamy, że rakiety śnieżne do wysokogórskiego użytku wybierają profesjonaliści, a oni sami najlepiej wiedzą czego potrzebują.

Dobrym przykładem prostych rakiet śnieżnych, ale nadających się już do wędrówek w urozmaiconym terenie jest seria TSL 325 produkcji francuskiej firmy TSL outdoor.

Zdecydowanie polecamy rakiety śnieżne, których rama wykonana jest z tworzyw sztucznych, a nie te nawiązujące do tradycji, wykonane z aluminiowej (lub ze stali nierdzewnej) ramy, na której rozpięty jest materiał wypełniający. Mamy nie najlepsze doświadczenia z najtańszymi co prawda rakietami takiej budowy spod znaku marki znanej kawy :) które bardzo szybko uległy zniszczeniu. Być może wystarczą do niedzielnych spacerów w puchu i po płaskim, ale my szukamy czegoś do bardziej ambitnych outdoorowych działań. Rakiety wykonane z tworzyw sztucznych charakteryzują się dużą elastycznością, są bardziej wytrzymałe mechanicznie. Dobre rakiety śnieżne odkształcają się, umożliwiając wędrówkę po pochyłościach i nierównym podłożu. W konsekwencji lepiej znoszą naprężenia i przede wszystkim nie męczą naszych stóp.
 

Jak wybrać rakiety śnieżne?

Podstawowym parametrem przy wyborze właściwych dla nas rakiet jest tzw. wyporność, inaczej nośność.

Każdy producent podaje deklarowaną wartość nośności, która waha się od ok. 50 do nawet 150 kg. Z doświadczenia już wiemy, że warto traktować te wartości jako wskazówkę i jeżeli nie chcemy później zapadać się po pas w śnieżnych zaspach zawsze lepiej wybrać model o większym „udźwigu”. Tym bardziej, że zazwyczaj nasz ciężar powiększony jest o ciężar plecaka, zimowych butów i ubioru. Dla mężczyzn dobrą wielkością wydaje się być nośność do 140 kg, choć teoretycznie i 120 kg powinno wystarczyć, ale na pewno 90 kg będzie zbyt mało. Dla pań polecamy rakiety o rozmiar mniejsze, czyli o nośności 120 kg, ewentualnie 90 kg. Istotne są także warunki, w jakich planujemy nasze wędrówki. O wyższej nośności rakiety będą potrzebne na marsz bez ścieżki, w głębokim, sypkim puchu, ale znowu mniejsze będą wygodniejsze, gdy wędrujemy w gęstym lesie.

Jeżeli chodzi o dopasowanie rakiet do rozmiaru buta to w tym przedmiocie nie ma żadnej filozofii, rakiety są przystosowane do zapięcia praktycznie każdego rozmiaru obuwia, tak męskiego, jak i damskiego, a dopasowanie następuje przez przesunięcie po szynie tylnego wiązania.

Warto w tym miejscu nadmienić, że do wędrówek na rakietach wystarczą te same buty, które używamy w góry na co dzień. Wiązania są na tyle uniwersalne, że pasują do każdy rodzaju obuwia górskiego, od lekkich butów trekingowych po wysokogórskie techniczne buty do wspinaczki. Warto natomiast zwrócić uwagę na konstrukcję wiązań, bo to ma decydujący wpływ na trzymanie buta i łatwość wiązania, co na mrozie w grubych rękawicach nie jest takie oczywiste. Generalnie są to wiązania paskowe, przechodzące w rakietach bardziej zaawansowanych w koszykowe, a różnią się tym, w jaki sposób ten „koszyk” jest realizowany.

Jakie są typy wiązań w rakietach śnieżnych?

Wyróżniamy dwa podstawowe typy wiązań:

- Najprostsze wiązania to nylonowe paski, które zaciągamy i blokujemy klamrami.

Zaletą jest możliwość mocowania do buta każdego typu, jednak samo trzymanie buta nie jest zbyt ścisłe. Jest to dobre rozwiązanie dla kogoś, kto wędruje raczej po lekkim terenie, bez wielkich pochyłości zbocza. Pomimo, że to rozwiązanie najprostsze to właśnie na rakietach z takimi wiązaniami wędrujemy już z powodzeniem od ładnych paru lat po dzikich ostępach Gór Stołowych, czy Karkonoszach. Sprawdzają się bez zarzutu :)

- Następna grupa wiązań to klamry i plastikowe paski z „ząbkami” znane nam z wiązań snowboardowych.

Zaletą jest łatwość zapinania i wygoda regulacji. W tej grupie wiązań występują różnorodne konstrukcje, z jednym paskiem, dwoma paskami, czasami z jakby sztywniejszym koszykiem w przedniej części wiązania. Tego typu wiązania mocniej trzymają but, mają mniejszą tendencję do poluźniania się zapięcia, tak więc nadają się już na bardziej strome stoki.

Trzeba stwierdzić, że wiązanie jest właśnie najbardziej zaawansowanym konstrukcyjnie elementem rakiety śnieżnej. Wiązanie wiąże w stabilny sposób but z rakietą i równocześnie pełni funkcję swoistego zawiasu, który pozwala na ruch pięty buta w górę i w dół, co jest podstawowym warunkiem wygodnego chodzenia. Wiązania są często wyposażone w tzw. zapiętek, który podnosi piętę w stosunku do płaszczyzny rakiety, co niezmiernie poprawia komfort w trakcie podchodzenia bardziej stromym stokiem.

Rakiety bardziej zaawansowane technicznie mają dodatkowo możliwość opuszczenia pięty poniżej płaszczyzny rakiety, a rozwiązanie to zwane Up&Down poprawia wygodę i bezpieczeństwo w trakcie schodzenia w dół po stoku.

Rakiety specjalistyczne przeznaczone do alpinizmu (a także te służące do biegania) mają mechanizm blokujący piętę na sztywno. W naszym turystycznym wydaniu wędrówek na rakietach śnieżnych nie jest to na pewno element konieczny :)

Jakie zęby powinny być w rakietach śnieżnych?

Kolejnym ważnym wyposażeniem naszych rakiet są wszelkiego rodzaju kolce i zęby. 

Kolce i zęby w rakietach śnieżnych są podobne do tych stosowanych w rakach i pełniące do podobną rolę. Zęby umieszczone w przedniej części rakiet wbijają się w twardy śnieg i pozwalają utrzymać się na śliskim zboczu podczas podchodzenia.

Dobrym przykładem rakiet o zaawansowanej konstrukcji jest seria Symbioz TSL outdoor.

Modele rakiet z serii Symbioz charakteryzuje niebywała elastyczność pozwalająca na „ułożenie” się rakiety do nierówności terenu. Posiadają także zęby w tylnej części, co zapobiega poślizgom w czasie schodzenia. Rakiety przeznaczone w trudny teren do użytku alpinistycznego posiadają dodatkowo dwa rzędy solidnych zębów wzdłuż zewnętrznych krawędzi, co zabezpiecza stabilność także podczas trawersowania pochyłych stoków.

Rakiety z serii Symbioz doskonale nadają się w wyższe partie górskie. Wszystkie modele posiadają po 8 zębów głównych oraz 2 przednie - atakujące, z tą różnicą, że zęby w modelu Symbioz Motion są delikatniejsze i rakiety te przeznaczone są raczej na niższe góry, jak np. Beskidy. W przypadku modeli Symbioz Hiker oraz wzmocnionych włóknem węglowym Symbioz Elite, zęby są szersze i dłuższe co gwarantuje doskonałą przyczepność zarówno w kopnym śniegu jak i na oblodzonym stoku. Z powodzeniem można wybrać się w tych rakietach śnieżnych na ośnieżone szlaki Tatr.

Sprzęt wybrany? Dopasowany? Czas zatem wyruszyć na wyprawę. Poruszanie się na rakietach śnieżnych jest proste, łatwe i intuicyjne.

Warto jednak zapoznać się z paroma prawidłami - o tym przeczytaj w następnym wpisie: "Jak chodzić w rakietach śnieżnych".

Jacek z campingshop.pl